Thống kê quan trọng đến mức nào trong bóng đá?

​1.Nước Mỹ xa hoa nổi tiếng với nhiều công việc quái dị, thậm chí đến mức vô bổ và tốn kém. Trong vô vàn công việc, người Mỹ đi đầu trong nghề thống kê, là nghề kiếm bộn tiền nhưng cũng mất nhiều công với chi phí cao nhất. Họ “tự thống kê” rằng, 87% tổng số đầu báo tại Mỹ bắt buộc phải có phòng thống kê chuyên biệt.

HLV Wenger là người nổi tiếng trong việc áp dụng thống kê vào bóng đá


Có khi nó chỉ phục vụ những chuyện vớ vẩn, đại loại như tỷ lệ người có thói quen đi giày chân phải trước nhiều hơn người xỏ giày chân trái trước; hay tỷ lệ người có tật cắn móng tay liên quan thế nào đến chuyện chăn gối? Nguồn gốc thống kê bóng đá cũng bắt đầu từ Mỹ, khi họ đưa con số vào các môn bóng chày và bóng rổ cách đây khoảng 15 năm. Và nay là bóng đá.

Sky Sports là hãng truyền hình đầu tiên áp dụng thống kê vào các chương trình tường thuật bóng đá. Cách đây 13 năm, Sky Sports đưa ra quyết định: thành lập một ban riêng biệt, chỉ có nhiệm vụ thống kê phục vụ cho các BLV ở mọi môn thể thao họ có tường thuật trực tiếp.

Sven Alexis, chuyên gia phân tích cao cấp của kênh Sky Sports nói: “Ban đầu, phòng thống kê của Sky Sports chỉ có 4 người làm việc, dù nó khá rộng. Nhưng nay đã có trên 20 người. Khi đó, thông tin khai thác trước mỗi trận đấu chỉ khoảng 5, 6 trang, nhưng bây giờ, chúng tôi phải hoàn thành ít nhất là 40 trang thống kê”. Những con số trở thành đặc sản của Sky Sports và giúp họ trở thành một kênh truyền hình lớn. Đến mức năm 2002, các buổi tường thuật thể thao của Sky Sports xếp hạng 7 trong top 10 chương trình hấp dẫn nhất tại Mỹ. Với họ, những con số giống như một thứ nghệ thuật sáng tạo vô hạn. Chỉ có điều, sự phát triển của số học bóng đá lại nằm ở châu Âu.

2.Sky Sports là hãng truyền thông đi đầu trong việc sử dụng con số nói thay lời bình luận, nhưng tập đoàn Opta Sportsdata mới là tổ chức đầu tiên biến những con số thành những món hàng kinh doanh cao cấp, siêu lợi nhuận và biến thống kê thể thao thành một ngành công nghiệp chính xác cực kỳ hào nhoáng. Opta Index ra đời năm 1996 dưới phiên bản bóng đá, dựa vào hình mẫu đã rất thành công của “hệ số thống kê Cooper&Lybrand” ở môn cricket. Dù chỉ hiện ra một trang web bình thường, nhưng nó nằm trong một tòa nhà lớn với hệ thống bảo vệ, bảo mật đỉnh cao không khác gì ngân hàng Thụy Sĩ. Địa chỉ của Opta cũng rất ấn tượng: Capital Tower London, nơi thường lui tới của các khách hàng đối tác là cầu thủ, HLV, chuyên gia, và cả các nhà cái… Sức hút thực tế của thống kê lớn đến mức: năm 2009 có 14/20 CLB Premiership là khách hàng của ProZone, đối thủ lớn nhất của Opta. Hiện tại, tất cả các CLB ở Premiership và Championship đều đặt mua số liệu của ProZone. Kể cả khách hàng “nhỏ lẻ” từ bất cứ đâu cũng có thể đặt thống kê, kể cả giải hạng Nhất Việt Nam.



Đây được coi là một nghề đặc thù, bởi dù phần lớn dữ liệu được cập nhật tự động, nhưng một số chi tiết, một số thông kê đặt hàng được điều khiển bằng sự tập trung, cần mẫn và kiên nhẫn như việc đếm số lần trọng tài thổi phạt trực tiếp, số lần một… hậu vệ rơi vào thế việt vị…
Với lợi nhuận khổng lồ, các hãng thống kê đã buộc phải tự biến mình từ “công việc” thành “công nghệ”. Năm 2007, Opta tuyên bố họ sở hữu một hệ thống công nghệ vĩ đại chẳng kém NASA, ứng dụng các công nghệ mới, hợp tác với chính NASA. Họ có thể vẽ đường chạy của một cầu thủ, thời gian, tốc độ di chuyển, quãng đường di chuyển, hiệu suất… ProZone còn dùng công nghệ cảm biến trên hầu hết SVĐ tại Anh để đo chỉ số cầu thủ…
 
Nhưng trước đó thì sao?

Mỗi hãng đều có nhóm chuyên gia phân tích dữ liệu với phương pháp được kiểm tra nghiêm ngặt theo quy định gắt gao. Paulo Paganuzza, nhà phân tích đã làm việc cho Opta 5 năm nói: “Nếu bạn xem trận bóng của Real, bạn không thể nhận thấy hết diễn biến hành động trên sân. Thực tế là trong 90 phút có khoảng 2.000 diễn biến hành động. Chúng tôi phải nhận biết khoảng 37 đề mục thống kê”. Yếu tố tiên quyết của một nhà phân tích là bộ nhớ siêu đẳng, khả năng tập trung phi thường.

3.So với nhiều nghề khác, công nghệ thống kê đang tiến bộ với tốc độ phi thường, nhờ sự phát triển của khoa học. Bạn đừng nghĩ rằng, Arsenal, M.U thắng chỉ có công của Sir Alex, hay giáo sự Wenger. Mỗi trận đấu, họ đều có sự hỗ trợ từ những tập thống kê truy tìm đủ mọi tung tích của đối thủ, là trợ thủ không thể thiếu của các đội bóng. Bạn đừng ngạc nhiên nếu một ngày có ai đó gặp và hỏi bạn những câu ngớ ngẩn. Bạn đang là đối tượng của cuộc thống kê nào đó đấy!

Cuối cùng là câu hỏi vui: bạn kiên nhẫn đọc bài báo này từ đầu hay xem đoạn kết trước? Nếu bạn quan tâm tới đoạn kết, thống kê trả lời rằng: bạn nằm trong 27,8% số người đọc báo… ngược.