CÔNG BỐ SỐ LIỆU THỐNG KÊ CÔNG NGHIỆP HÀNG THÁNG CỦA CỤC THỐNG KÊ QUẢNG NGÃI

​Để từng bước nâng cao chất lượng các chỉ tiêu thống kê, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu quản lý và điều hành kinh tế của Đảng và Nhà nước trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế, Tổng cục Thống kê đã nghiên cứu, thu thập thông tin, tính toán và sẽ công bố hàng tháng các chỉ tiêu: Chỉ số sản xuất công nghiệp; Chỉ số sản xuất các sản phẩm công nghiệp chủ yếu; Chỉ số tiêu thụ sản phẩm công nghiệp và Chỉ số tồn kho sản phẩm công nghiệp để dần thay thế chỉ tiêu “chỉ số phát triển giá trị sản xuất công nghiệp theo giá cố định”.

Giá trị sản xuất công nghiệp theo giá cố định ( hiện nay đang tính) là chỉ tiêu phản ánh khối lượng sản phẩm công nghiệp sản xuất ra trong một khoảng thời gian nhất định, tính bằng cách lấy số lượng sản phẩm sản xuất nhân (x) với đơn giá sản phẩm trong bảng giá cố định được biên soạn cho năm gốc (Phương pháp xác định giá trị trực tiếp từ giá và lượng của từng loại sản phẩm). Phương pháp tính giá trị sản xuất công nghiệp theo giá cố định đơn giản, biểu thị ý niệm trực quan rõ ràng, phù hợp với nền kinh tế kế hoạch tập trung, với chủng loại sản phẩm không nhiều và giá cả sản phẩm ổn định trong thời gian dài.

Nước ta đang chuyển sang nền kinh tế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của Nhà nước. Trong cơ chế thị trường, đơn vị sản xuất chủ động áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật để tạo ra sản phẩm mới có chất lượng cao hơn, giá cả biến động theo thị trường, nhiều sản phẩm mới xuất hiện nhưng không có giá trong bảng giá cố định, nên việc áp dụng phương pháp tính chỉ tiêu giá trị sản xuất công nghiệp theo giá cố định không còn phù hợp. Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới không còn áp dụng phương pháp xác định giá trị trực tiếp từ giá và lượng của từng loại sản phẩm để tính giá trị sản xuất theo giá cố định và tốc độ tăng trưởng của ngành công nghiệp.

Trong khuôn khổ dự án hỗ trợ kỹ thuật do Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật bản (JICA) và Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật bản (METI) tài trợ, Tổng cục Thống kê đã nghiên cứu phương pháp và tính thử nghiệm thành công tại 63 tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương các loại chỉ số: (i) Chỉ số sản xuất công nghiệp; (ii) Chỉ số sản xuất các sản phẩm công nghiệp chủ yếu; (iii) Chỉ số tiêu thụ sản phẩm công nghiệp; (iv) Chỉ số tồn kho sản phẩm công nghiệp. Những chỉ số này được tính cho toàn bộ nền kinh tế, theo địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương. Dựa trên kết quả của dự án, kết hợp với quá trình đổi mới phương pháp thống kê và chế độ báo cáo thống kê cơ sở, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê ban hành Quyết định số 1288/QĐ-TCTK ngày 24/11/2006 về việc điều tra các cơ sở công nghiệp hàng tháng thay thế Quyết định số 771/2002/QĐ-TCTK và Quyết định số 772/2002/QĐ-TCTK ngày 15/12/2002 của Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê về điều tra các cơ sở công nghiệp cá thể và doanh nghiệp công nghiệp ngoài nhà nước. Trên cơ sở phương pháp tính của Tổng cục Thống kê ban hành và phần mềm xử lý thông tin do Trung tâm Tính toán thống kê viết. Cục Thống kê Quảng Ngãi  công bố nội dung các loại chỉ số hàng tháng như sau:

- Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP): phản ánh biến động tăng hay giảm sản lượng sản xuất của ngành công nghiệp trong một khoảng thời gian nhất định. Đây là chỉ tiêu kinh tế ngắn hạn quan trọng, cung cấp bức tranh tổng hợp về kết quả sản xuất công nghiệp theo chuỗi thời gian và thường dùng phản ánh biến động chu kỳ kinh tế. IIP được công bố bao gồm các tiêu thức: IIP chính thức của tháng trước tháng báo cáo; dự tính IIP của tháng báo cáo; IIP cộng dồn từ đầu năm đến tháng báo cáo. 

- Chỉ số sản xuất các sản phẩm công nghiệp chủ yếu: phản ánh biến động sản xuất của từng sản phẩm chủ yếu của ngành công nghiệp. Thay đổi của chỉ số này là dấu hiệu phản ánh những thay đổi tiếp theo của nền kinh tế, vì vậy chỉ số sản xuất các sản phẩm công nghiệp chủ yếu được coi là một trong những chỉ tiêu chủ đạo của nền kinh tế. Tổng cục Thống kê công bố chỉ số này bao gồm: chỉ số chính thức của tháng trước tháng báo cáo; dự tính chỉ số của tháng báo cáo và chỉ số cộng dồn từ đầu năm đến tháng báo cáo. 

- Chỉ số tiêu thụ sản phẩm công nghiệp: phản ánh biến động tăng hoặc giảm nhu cầu của nền kinh tế đối với sản phẩm công nghiệp dùng cho các mục đích: tích lũy tái đầu tư sản xuất, thỏa mãn nhu cầu sử dụng cuối cùng của xã hội, xuất khẩu đáp ứng nhu cầu của nước ngoài. Chỉ số tiêu thụ sản phẩm công nghiệp chỉ tính cho toàn bộ nền kinh tế và cho cấp tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, bao gồm: chỉ số chính thức của tháng trước tháng báo cáo; dự tính chỉ số của tháng báo cáo; và chỉ số cộng dồn từ đầu năm đến tháng báo cáo. 

- Chỉ số tồn kho sản phẩm công nghiệp: phản ánh tình hình biến động tồn kho của toàn ngành công nghiệp, của từng sản phẩm, nhóm sản phẩm chủ yếu theo các cấp hành chính, giúp cho các nhà quản lý điều hành sản xuất phù hợp với nhu cầu của thị trường.

Ưu điểm của phương pháp mới. Tính và công bố các loại chỉ số đã trình bày ở trên có những ưu điểm sau:

- Thông tin hàng tháng về lĩnh vực công nghiệp được cung cấp đầy đủ hơn, phong phú hơn, với độ tin cậy cao hơn và đặc biệt phù hợp với nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của Nhà nước.  

- Chỉ số mới giải quyết các vấn đề liên quan đến bảng giá cố định đang tồn tại khi áp dụng tính chỉ tiêu giá trị sản xuất công nghiệp theo giá cố định;

- Chỉ số mới cung cấp một công cụ phân tích hữu hiệu để đánh giá hoạt động sản xuất công nghiệp;

- Chỉ số mới phù hợp với các chuẩn mực quốc tế, đảm bảo khả năng so sánh quốc tế;

- Thông tin hàng tháng về lĩnh vực công nghiệp không những đáp ứng được nhu cầu của các nhà quản lý, lập chính sách, các nhà đầu tư, các nhà nghiên cứu trong và ngoài nước, các tổ chức quốc tế mà còn cung cấp thông tin kịp thời cho chính các nhà sản xuất (các đối tượng cung cấp thông tin để tính những chỉ số này).

Thu thập thông tin và công thức tính chỉ số: Hàng tháng, Cục Thống kê Quảng Ngãi  tiến hành điều tra chọn mẫu, đại diện cho các ngành công nghiệp cấp 4 trọng điểm để thu thập thông tin về các sản phẩm công nghiệp chủ yếu chiếm tỷ trọng lớn, từ các cơ sở trực tiếp sản xuất cho ngành công nghiệp trên địa bàn của các huyện, TP. Hiện nay cỡ mẫu chỉ đại diện cho hoạt động công nghiệp trên địa bàn tỉnh được chọn theo quy định riêng phù hợp với thực tế của tỉnh. Các thông tin thu thập bao gồm: số lượng sản phẩm sản xuất; số lượng và giá trị sản phẩm tiêu thụ; tồn kho đầu tháng của sản phẩm; và doanh thu thuần của sản xuất công nghiệp.

Công thức tính chỉ số:  công thức Laspeyres, là việc cộng khối lượng dựa trên giá của kỳ gốc, nghĩa là đã giả sử sản phẩm sản xuất ra ở các kỳ khác nhau có cùng một giá tại kỳ gốc. (Như vậy, chỉ cần thông tin về giá và khối lượng của kỳ gốc và khối lượng của kỳ báo cáo).  Rất nhiều nước hiện đang áp dụng công thức Laspeyres nên việc sử dụng công thức này sẽ tạo khả năng so sánh quốc tế.

Lộ trình công bố các loại chỉ số: Với những ưu điểm của phương pháp mới, sự hướng dẫn chuyên môn của Tổng cục Thống kê, Cục Thống kê Quảng Ngãi đã hoàn thiện quy trình thu thập thông tin, tính toán và công bố đầy đủ các chỉ số sản xuất, chỉ số tiêu thụ và chỉ số tồn kho sản phẩm công nghiệp. Chỉ tiêu giá trị sản xuất công nghiệp theo giá cố định và chỉ số phát triển giá trị sản xuất công nghiệp được tính dựa trên chỉ tiêu này đang dùng để lập kế hoạch và đánh giá việc hoàn thành kế hoạch phát triển công nghiệp của cả nước cũng như của tỉnh, vì vậy Tổng cục Thống kê và Cục Thống kê Quảng Ngãi tiếp tục tính chỉ tiêu giá trị sản xuất công nghiệp theo giá cố định và công bố đến năm 2010.

Lộ trình chi tiết công bố hệ thống chỉ tiêu mới như sau:

* Từ kỳ báo cáo tháng 1 năm 2010 thực hiện chính thức phương pháp mới và công bố theo tháng các chỉ tiêu sau:

- Chỉ số phát triển sản xuất công nghiệp;

- Chỉ số sản xuất các sản phẩm công nghiệp chủ yếu;

- Khối lượng sản phẩm công nghiệp chủ yếu.=

 Lưu ý: Từ tháng 1/2010 đến tháng 12/2010: hàng tháng ngành Thống kê công bố song song hai chỉ tiêu phản ánh xu hướng và tốc độ tăng trưởng công nghiệp hàng tháng là giá trị sản xuất theo giá cố định 1994 và chỉ số IIP. Mục tiêu của việc công bố song song là giúp cho người dùng tin tham khảo và dần làm quen và tiếp cận chỉ số mới, hình dung được tốc độ phát triển, cơ cấu ngành và mối tương quan giữa ngành công nghiệp với các ngành khác như thế nào khi sử dụng chỉ số IIP; Đồng thời vẫn sử dụng chỉ tiêu Giá trị sản xuất theo giá cố định 1994 để đánh giá, kiểm điểm việc thực hiện kế hoạch đã đề ra từ trước của các cấp quản lý, lãnh đạo. Như vậy việc xây dựng các chỉ tiêu kế hoạch sẽ sử dụng chỉ số IIP trong kế hoạch hàng năm, giai đoạn 2010 – 2015 và các giai đoạn tiếp theo.

** Chỉ số tiêu thụ và chỉ số tồn kho sản phẩm công nghiệp sẽ tính thử nghiệm và hoàn thiện trong năm 2010, hai chỉ số này sẽ công bố theo quý vào năm 2011.

*** Từ năm 2012 trở đi, Tổng cục Thống kê và Cục Thống kê Quảng Ngãi sẽ công bố đầy đủ hệ thống chỉ số và khối lượng sản phẩm công nghiệp trên phạm vị cả nước và từng tỉnh, chấm dứt việc công bố chỉ tiêu chỉ số phát triển giá trị sản xuất công nghiệp theo giá cố định.

Cục Thống kê Quảng Ngãi xin giới thiệu một số chỉ tiêu mới về thống kê công nghiệp tới các sở, ban ngành trong tỉnh và đông đảo người dùng tin để biết và sử dụng. Đồng thời, Cục Thống kê Quảng Ngãi cung cấp kết quả nghiên cứu tính chỉ số sản xuất công nghiệp IIP theo phương mới và số liệu của các loại chỉ số trên.